تیرچه بلوک چیست؟ انواع تیرچه بلوک ها + بررسی و مقایسه ۰ تا ۱۰۰ آنها
تیرچه بلوک چیست؟ + بررسی ۰ تا ۱۰۰ تیرچه بلوک ها
سقف تیرچه بلوک یک نوع پست بند یا دال یک طرفه بوده که متشکل از تعدادی تیر موازی به شکل T است. این تیرها با فاصله از همدیگر قرار دارند و بلوک‌هایی از جنس سیمان، سفال یا یونولیت در فاصله بین آنها قرار می‌گیرد. بلوک‌ها می‌توانند نوع ماندگار یا موقت مثل بتن فلزی، چوبی یا پلاستیکی باشند. جنس بلوک‌ها باید به صورتی باشد که با بتن واکنش شیمیایی ندهد. در ادامه مطلب قصد داریم اجزای اصلی تیرچه، معایب و مزایای آن را توضیح دهیم.
تیرچه بلوک، یکی از سیستم‌های متداول در اجرای سقف‌های ساختمان است که به دلیل مزایای خاص خود، به ویژه در پروژه‌های ساختمانی سبک و سریع، مورد توجه قرار می‌گیرد. این سیستم به دلیل ترکیب تیرچه‌های پیش‌ساخته با بلوک‌های پرکننده، امکان ساخت سقف‌های مقاوم و با کیفیت را فراهم می‌آورد. با شناخت و مقایسه انواع تیرچه بلوک، می‌توانید انتخاب بهتری برای پروژه‌های ساختمانی خود داشته باشید و بهینه‌ترین گزینه را برای نیازهای خود انتخاب کنید به همین منظورم ما در ادامه این متن به معرفی و مقایسه انواع این تیرچه بلوک‌ها پرداخته‌ایم.
اجزای اصلی تیرچه بلوک :
سقف تیرچه نقش مهم و اساسی در انتقال نیروی افقی و جانبی را در دیگر اجزای سازه به عهده دارد. این سقف را در سازه‌های مختلفی مثل فلزی، آجری، بتنی و… به کار می‌برند که البته بر اساس شرایط مختلف، دارای کاربرد متفاوتی نیز است. سقف تیرچه اجزای مختلفی دارد که در ادامه به معرفی هر کدام از آنها خواهیم پرداخت.
تیرچه
در کشور ما ایران، تیرچه‌ها معمولاً از نوع بتنی ساخته می‌شوند و برای ساخت آنها از قالب فلزی یا سفالی استفاده می‌گردد. برای ساخت تیرچه از سه نوع میلگرد استفاده می‌شود. میلگرد خرپا، میلگرد کف خرپا و میلگرد فوقانی که هر کدام سایزهای متفاوتی دارند.
خرپا باعث اتصال میلگرد پایینی به میلگرد بالایی می‌شود و این کار می‌تواند باعث افزایش مقاومت کششی و فشاری آرماتورها گردد. میلگرد بالایی جهت تحمل نیروی فشاری خرپا در تیرچه مورد استفاده قرار می‌گیرد. اندازه استاندارد برای عرض تیرچه ۸ تا ۱۲ سانتی‌متر است و ضخامت آنها معمولاً ۴ سانتی‌متر در نظر گرفته می‌شود. اگر تیرچه با ضخامت پنج و نیم سانتی‌متر و یا بیشتر باشد، قطر میلگرد کششی را می‌توان تا ۲۰ سانتی‌متر نیز افزایش داد. برای ایجاد پیوستگی بین بتن و میلگرد، معمولاً از میلگرد آج‌دار استفاده می‌گردد.
آرماتور کششی
در نخستین مرحله بارگذاری تیرچه بلوک، آرماتوری که در قسمت زیرین خرپا قرار دارد، نیروی کششی حاصل از وزن تیرچه را هنگام حمل و نقل تحمل می‌نماید. در دومین مرحله، آرماتور، نیروی کششی حاصل از وزن مرده تیرچه در فاصله بین محور تیرچه‌ها و دو تکیه‌گاه موقت را تحمل می‌نماید. در سومین مرحله، آرماتور زیرین خرپا به صورت عضو کششی T شکل عمل می‌نماید.
آرماتور عرضی
در نخستین مرحله بارگذاری، آرماتور عرضی همراه با اعضای کششی بالایی و زیرین، ایستایی لازم را جهت تحمل وزن تیرچه‌ها برای جابجا کردن تأمین می‌نماید. در دومین مرحله، این میلگرد باید بتواند وزن مرده سقف را بین تکیه‌گاه موقت تحمل نماید. در سومین مرحله، آرماتور، بین میلگرد کششی خرپا و بتن پوششی پیوستگی ایجاد می‌نماید. این آرماتور بخشی از نیروی برشی T شکل را تحمل می‌کند.
بلوک
بلوک در حقیقت قطعه مستطیلی شکلی است که می‌تواند از جنس سفال، بتن یا یونولیت باشد. این قطعه به طور معمول ابعاد 25*20*40 دارد و اگر بار سقف بیشتر از میزان تحمل بتن باشد و یا دهانه بزرگ داشته باشد، از بلوک‌هایی با ارتفاع ۲۵ سانتی‌متر استفاده می‌گردد. علاوه بر آن، اگر بلوک ضخیم‌تری در سقف مورد نیاز باشد، بلوک دو تکه به کار برده می‌شود که با قرار دادن این بلوک‌ها روی هم، ارتفاع آنها نزدیک به ۳۵ سانتی‌متر خواهد رسید. این ابعاد با در نظر گرفتن فاصله بین تیرچه‌ها و همچنین ضخامت سقف متغیر است و قابلیت تحمل فشار زیاد را نخواهد داشت. بلوک وزن پایینی دارد و می‌تواند باعث استحکام بیشتر تیرچه شده و وزن بار مرده را نیز کاهش خواهد داد.
میلگرد حرارتی افت و میلگرد منفی
یکی از اجزای تیرچه بلوک، میلگرد حرارتی افت و میلگرد منفی است. آرماتور افت و حرارت، جهت جلوگیری کردن از تنش متفرقه در بتن پوششی و همچنین جذب تنش ناشی از افت و تغییر حرارت، به صورت عمود بر هم و در قسمت بالایی بتن سقف روی بلوک‌ها قرار می‌گیرد. چنانچه ارتفاع تیرچه خرپا به اندازه‌ای باشد که آرماتور بالایی تیرچه کنار میلگرد حرارتی قرار گیرد، از همان آرماتور برای افت و حرارت در جهت طولی استفاده می‌گردد. پیش از بتن‌ریزی، آرماتورهای منفی در محل تکیه‌گاه تیرچه‌ها اضافه می‌شود.
بتن پوششی درجا
پس از آنکه تیرچه‌ها و بلوک‌ها جایگذاری شدند، نوبت به بتن‌ریزی خواهد رسید تا بعد از آنکه توسط آرماتور کششی تیرچه، افزایش مقاومت انجام شد، بتن پوششی بتواند باری که به سقف وارد می‌گردد را به خوبی تحمل کند. ضخامت بتن پوششی با در نظر گرفتن طول دهانه و بار وارد شده محاسبه می‌گردد.
کلاف میانی
از کلاف میانی جهت تقویت دیافراگم تیرچه‌ها و همچنین توزیع یکنواخت بار بر روی سقف تیرچه‌ها استفاده می‌گردد. علاوه بر آن در مکان‌هایی که بار منفرد وجود دارد، می‌توان از کلاف میانی بتنی در راستای عمود بر جهت تیرچه‌ها استفاده نمود.
انواع مختلف تیرچه بلوک
سقف تیرچه را بر اساس نوع تیرچه می‌توان به دو دسته تیرچه فولادی و تیرچه بتنی تقسیم بندی کرد. در ادامه انواع مختلف تیرچه را توضیح می‌دهیم.
طبقه‌بندی انواع تیرچه بلوک بر اساس مصالح ساختمانی مورد استفاده
سقف تیرچه بلوک یکی از متداول‌ترین و پرکاربردترین سیستم‌های سقف در ساختمان‌سازی است. این نوع سقف با استفاده از تیرچه‌ها و بلوک‌ها به عنوان اجزای اصلی، به ساختاری سبک و مقاوم دست می‌یابد. تیرچه بلوک‌ها بر اساس مصالح ساختمانی به طور کلی به چهار نوع اصلی تقسیم می‌شوند که هر کدام از آنها ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. در ادامه به بررسی و مقایسه این انواع می‌پردازیم:
تیرچه بلوک چوبی:
تیرچه بلوک چوبی از تیرچه‌های چوبی و بلوک‌های پرکننده تشکیل شده و برای سازه‌های سبک و مسکونی مناسب است. این نوع تیرچه بلوک به دلیل وزن سبک و نصب آسان، گزینه‌ای مناسب برای ساختمان‌های کم‌بار است، اما مقاومت کمتری نسبت به انواع دیگر دارد و به رطوبت و آتش‌سوزی حساس است.
تیرچه بلوک بتنی:
تیرچه بلوک بتنی از تیرچه‌های بتنی و بلوک‌های پرکننده ساخته می‌شود و به دلیل مقاومت بالا در برابر بارها، حریق و رطوبت، در پروژه‌های بزرگ و مهم ساختمانی استفاده می‌شود. این نوع تیرچه بلوک به دلیل وزن بیشتر و هزینه‌های بالاتر، بیشتر در سازه‌های بزرگ کاربرد دارد.
تیرچه بلوک کامپوزیت:
تیرچه بلوک کامپوزیت با ترکیب مواد مختلف مانند فولاد و بتن، برای افزایش استحکام و کاهش وزن استفاده می‌شود. این نوع تیرچه بلوک به دلیل ویژگی‌های مکانیکی بالا و قابلیت‌های اجرایی پیشرفته، در پروژه‌های مدرن و پیچیده کاربرد دارد.
تیرچه بلوک فولادی:
تیرچه بلوک فولادی یکی از انواع تیرچه بلوک است که با تیرچه‌های فولادی و بلوک‌های پرکننده ساخته می‌شود و برای سازه‌های صنعتی و بزرگ مناسب است. این نوع تیرچه بلوک به دلیل مقاومت بالا در برابر بارهای سنگین و طول عمر زیاد، در پروژه‌های بزرگ ترجیح داده می‌شود، ولی هزینه و وزن بالاتری دارد.
تیرچه بلوک
-
تیرچه بتنی
رایج‌ترین نوع تیرچه در ایران تیرچه بتنی است که با قالب فلزی به صورت موقت و یا قالب سفالی به صورت دائمی ساخته می‌شود. چنانچه سقف غیر فولادی باشد، مقاومت و استحکام آن پایین است و به همین خاطر در قسمت کششی به جای بتن باید فولاد جایگزین شود. در بخش‌هایی که لازم است فولاد کششی قرار گیرد، بتن پاشنه تیرچه ریخته می‌شود. این عمل از نظر اقتصادی نیز به صرفه و رایج است.
-
تیرچه بلوک کرومیت یا فلزی
تیرچه کرومیت از یک تسمه ورقه‌ای با دو بال در ناحیه تحتانی و فوقانی تشکیل شده است که به کار بردن آن می‌تواند سرعت اجرای سقف را افزایش دهد. وزن این تیرچه‌ها معمولاً ۱۰ کیلوگرم است.
-
تیرچه صنعتی
به تیرچه صنعتی مکانیزاسیون هم گفته می‌شود که در ساخت آن از خرپای فلزی استفاده می‌گردد. در تیرچه صنعتی، میلگرد برشی به کمک نقطه جوش به آرماتور تحتانی و فوقانی اتصال پیدا می‌کند. قیمت تیرچه صنعتی هم به طول و عرض آن بستگی دارد.
-
تیرچه پیش تنیده
برخی از تیرچه‌ها مقطع سپری شکل دارند و از پیش تنیده شده هستند. میلگرد تحتانی با دستگاه‌های مخصوصی از قبل کشیده می‌شوند و تا هنگامی که بتن به طور کامل سفت و سخت شود، در همان حالت باقی خواهند ماند.
مزایای سقف تیرچه بلوک
چنانچه بخواهیم در مورد مزایای تیرچه در ساخت و ساز صحبت کنیم، می‌توانیم به موارد زیر اشاره نماییم.
- سقف تیرچه درجا محافظ صدا و گرما است و در برابر نیروهای وارده مقاومت خوبی دارد.
- این نوع سقف سطح یکدست و یکپارچه‌ای دارد و وزن آن کم است.
- سقف تیرچه به علت سبکی از نظر اقتصادی نیز به صرفه است.
- برای ساخت این نوع سقف تیرچه، بلوک‌های توخالی استفاده می‌شود که مصرف بتن را کاهش خواهد داد.
- تولید سقف تیرچه در کارخانجات صورت می‌گیرد. بنابراین به نیروی انسانی کمتری نیاز است.
- برای نصب آن به جرثقیل نیازی نیست.
- به علت پیش ساخته بودن، اجرای این نوع سقف با سرعت و سهولت انجام می‌شود.
- در سقف تیرچه، بتن‌ریزی به شکل یکپارچه‌ای انجام می‌شود و میزان کمتری بتن در سقف مورد نیاز خواهد بود.
- این نوع سقف مقاومت خوبی در برابر باد و زلزله دارد.
- سقف تیرچه بلوک عایق خوب حرارت و صدا به شمار می‌آید.
- به علت سطح یکنواخت و صاف تیرچه، ضخامت نازک کاری نیز کاهش پیدا کرده و نیروی بار مرده به سقف نیز کمتر می‌شود.
- به علت مصرف کم فولاد، مقرون به صرفه‌تر است.
چنانچه بتن برای ساخت و ساز سقف ساختمان مورد استفاده قرار گیرد، مقاومت زیادی در برابر فشار نداشته و تحمل نیروی کششی را نخواهد داشت. به همین خاطر بتن به تنهایی نمی‌تواند استحکام یک سازه را تأمین کند. کاربرد تیرچه در کنار بتن‌ریزی، این مشکل را برطرف نموده و امروزه به عنوان یک روش متداول در اجرای سقف به کار برده می‌شود.
معایب سقف تیرچه بلوک
در کنار تمام مزایایی که در مورد سقف تیرچه بیان کردیم، لازم است معایب آن را نیز بدانید:
- مدت زمان اجرای سقف تیرچه نسبت به سقف کامپوزیت و کرومیت طولانی‌تر است.
- برای نصب و اجرای سقف تیرچه به نیروی متخصص نیاز است.
- در مکان‌هایی که دهانه بزرگ وجود داشته باشد، کاربری خوبی نخواهد داشت.
کاربرد سقف تیرچه در ساختمان اسکلت فلزی
در ساختمان‌هایی با اسکلت فلزی، معمولاً تیرچه‌هایی به شکل لانه زنبوری مورد استفاده قرار می‌دهند. بتن‌ها از منافذ این تیرچه‌ها گذر کرده و باعث اتصال آنها به همدیگر می‌شوند. آرماتور منفی و حرارتی به شکل مستقیم و بدون آنکه خمیدگی و انحنایی به وجود آورد، از این منافذ عبور داده می‌شود. برای انجام این کار مقداری از آهن تیرچه را برهنه کرده و روی بال تیرآهن قرار می‌دهند. هنگام بتن ریزی هم به ضخامت بتن توجه می‌نمایند که ضخامت آن از ۵ سانتی‌متر کمتر نباشد. کمترین میزان عرض کلاف عرضی و کف بتنی تیرچه، ۱۰ سانتی‌متر است.
کاربرد سقف تیرچه در ساختمان آجری
تیرچه بلوک در سقف ساختمان آجری کاربرد دارد. در ساختمان‌های آجری برای آنکه بتوانند از تیرچه استفاده کنند، ابتدا شناژی روی دیوار ایجاد می‌نمایند که معمولاً طول آن بین ۳۵ تا ۴۰ سانتی‌متر خواهد بود و پس از آن از آرماتور یا تعدادی میلگرد استفاده می‌کنند.
کاربرد سقف تیرچه در ساختمان بتنی
در این ساختمان‌ها ممکن است که ارتفاع سقف کمتر از ارتفاع پلی باشد که به آن متصل شده است. به همین خاطر با پر کردن بتن به صورت زاویه ۴۵ درجه، این اختلاف ارتفاع را از بین می‌برند و پس از آن از بتن سبک استفاده می‌نمایند.
اجرای سقف تیرچه بر اساس شرایط آب و هوایی
برای انجام و اجرای سقف تیرچه، شرایط آب و هوایی خاصی مد نظر نیست. اما اگر متخصصین بخواهند مرحله بتن‌ریزی را انجام دهند، باید شرایط دمایی و جوی را هم در نظر بگیرند. زیرا بتن تحت شرایط نامساعد تغییر می‌کند. دما در این شرایط باید بین ۵ تا ۳۵ درجه سانتیگراد باشد. علاوه بر آن، بتن‌ریزی روی سطح یخ زده و یا برف‌دار می‌تواند باعث کاهش مقاومت بتن شده و آن را آسیب پذیر خواهد کرد. چنانچه ضرورتی برای اجرای بتن‌ریزی در شرایط نامساعد وجود داشته باشد، تمهیدات خاصی اندیشیده شده است که باید مطابق با آیین نامه و دستورالعمل‌های موجود رعایت گردد.
طبقه‌بندی انواع تیرچه بلوک بر اساس شرایط پشتیبانی
تیرچه بلوک‌ها را براساس شرایط پشتیبانی می‌توان در گروه‌های زیر قرار داد:
تیرچه بلوک پشتیبانی:
به تیرچه‌هایی اطلاق می‌شود که هر دو انتهای آنها به سادگی بر روی دیوارها یا ستون‌ها تکیه دارند. این تیرچه‌ها به دلیل تکیه‌گاه‌های ساده خود، امکان حرکت افقی دارند و معمولاً تحت تنش‌های برشی و لنگر خمشی قرار می‌گیرند. این نوع تیرچه‌ها به طور گسترده در ساخت ساختمان‌های مسکونی استفاده می‌شود.
تیرچه بلوک پیوسته:
از تیرچه‌هایی است که توسط بیش از دو تکیه‌گاه پشتیبانی می‌شود. تیرهای پیوسته نسبت به سایر انواع تیرها پایداری بیشتری دارند و به‌ویژه در ساخت پل‌های دهانه بزرگ و سازه‌های با دال‌های دهانه بلند که نیاز به بیش از دو تکیه‌گاه دارند، استفاده می‌شود.
تیرچه بلوک ثابت:
به تیرچه‌هایی گفته می‌شود که هر دو سر آن به‌طور صلب در دیوارها یا سازه‌های دیگر ثابت شده است و نمی‌تواند در انتهای خود بچرخد. این تیرچه‌ها فقط تحت تنش‌های برشی قرار می‌گیرند و هیچ گشتاوری در انتهای آنها ایجاد نمی‌شود. تیرچه‌های ثابت عمدتاً در ساخت خرپاها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
تیرچه بلوک اهرمی:
نوعی تیرچه است که از یک طرف به تکیه‌گاه متکی است و از طرف دیگر آزادانه بر روی تکیه‌گاه‌های دیگر قرار دارد. این تیرچه‌ها معمولاً در سازه‌هایی با طول دهانه‌های بزرگ و نیاز به انعطاف‌پذیری در طراحی استفاده می‌شوند.
تیرچه بلوک آویزان:
این نوع از انواع تیرچه بلوک‌ها به تیرچه‌هایی گفته می‌شود که به صورت معلق از بالای تکیه‌گاه‌ها یا سازه‌های دیگر نصب می‌شود. این تیرچه‌ها در سازه‌های خاصی که نیاز به فضای باز زیر تیرچه دارند، مانند لابی‌های بزرگ یا فضاهای تجاری، استفاده می‌شود.
برای خرید تیرچه بلوک کلیک نمایید
تیرچه بلوک دوگانه آویزان:
به تیرچه‌هایی اطلاق می‌شود که در آنها دو سری تیرچه به‌طور همزمان به صورت آویزان نصب می‌شوند. این نوع تیرچه‌ها برای سازه‌هایی با نیاز به بارگذاری زیاد و دهانه‌های بزرگ که نیاز به توزیع یکنواخت بار دارند، طراحی می‌شوند.
تیرچه بلوک چیست
طبقه‌بندی انواع تیرچه بلوک بر اساس هندسه
تیرچه بلوک‌ها را بر اساس هندسه می‌توان در گروه‌های زیر قرار داد:
تیرچه بلوک مستقیم:
تیرچه بلوک مستقیم به تیرچه‌هایی اطلاق می‌شود که پروفیل آنها در طول کل تیر به‌طور یکنواخت و مستقیم است. این تیرچه‌ها دارای سطح مقطع ثابت و یکسان در تمام طول خود هستند که به آنها این امکان را می‌دهد تا بارهای عمودی را به‌طور یکنواخت توزیع کنند. تیرچه‌های مستقیم به‌طور عمده برای بارگذاری‌های افقی و سازه‌های با دهانه‌های طولانی استفاده می‌شوند. این تیرچه‌ها به دلیل سادگی و قابلیت استفاده گسترده، در ساختمان‌های مسکونی و تجاری معمولاً مورد استفاده قرار می‌گیرند و می‌توانند به‌طور مؤثر بارهای مختلف را بدون تغییر در شکل یا اندازه تحمل کنند.
تیرچه بلوک منحنی:
تیرچه بلوک منحنی، تیرچه‌هایی هستند که به‌طور منحنی طراحی شده‌اند و مرکز ثقل آنها از یک منحنی پیروی می‌کند. این تیرچه‌ها به دلیل شکل منحنی خاص خود، به‌طور معمول در پروژه‌های طراحی و ساخت سازه‌های تزئینی مورد استفاده قرار می‌گیرند. تیرچه‌های منحنی می‌توانند به‌عنوان عناصر زیبایی‌شناسی و هنری در ساخت ساختمان‌ها و سازه‌های خاص مورد استفاده قرار گیرند و امکان ایجاد فرم‌های منحنی و دکوراتیو را فراهم کنند. این نوع از انواع تیرچه بلوک‌ها به‌ویژه در پروژه‌هایی که نیاز به طراحی‌های خاص و منحصر به فرد دارند، مانند سالن‌های همایش، نمایشگاه‌ها و ساختمان‌های هنری، کاربرد دارند.
تیرچه بلوک مخروطی:
تیرچه بلوک مخروطی به تیرچه‌هایی اطلاق می‌شود که در ناحیه تکیه‌گاه‌ها پهن‌تر و در انتهای آنها به شکل مخروطی طراحی شده‌اند. این نوع تیرچه‌ها به‌ویژه برای تیرهای کنسول مورد استفاده قرار می‌گیرند، زیرا ممان‌های خمشی بیشتر در نواحی تکیه‌گاه‌های انتهایی ایجاد می‌شود. تیرچه‌های مخروطی به‌طور معمول در ساخت سازه‌های تجاری، دفاتر، فروشگاه‌ها و انبارها تا عرض‌های بزرگ کاربرد دارند. این تیرچه‌ها با ستون‌های دیواری مستقیم ترکیب می‌شوند و نصب دیوارهای داخلی را ساده‌تر می‌کنند، به‌ویژه در سازه‌هایی که نیاز به فضاهای گسترده و بدون تکیه‌گاه‌های اضافی دارند.
تیرچه بلوک سقف
طبقه‌بندی انواع تیرچه بلوک بر اساس روش ساخت مورداستفاده
تیرچه بلوک‌ها را بر اساس روش ساخت می‌توان در گروه‌های زیر قرار داد:
تیرچه بلوک بتنی پیش‌تنیده:
تیرچه بلوک بتنی پیش‌تنیده به تیرهایی اطلاق می‌شود که در حین ساخت تحت تنش‌های کنترل‌شده قرار می‌گیرند تا مقاومت و پایداری آنها در برابر بارگذاری‌های آینده افزایش یابد. این نوع تیرچه‌ها با استفاده از روش پیش‌تنیدگی بتن ساخته می‌شوند، به این معنی که قبل از بارگذاری نهایی، بتن تحت کشش‌های مشخصی قرار می‌گیرد. این فرایند باعث می‌شود که تیرهای بتنی پیش‌تنیده نسبت به تیرهای بتنی معمولی از استحکام و دوام بیشتری برخوردار باشند و بتوانند بارهای بیشتری را تحمل کنند. معمولاً از تیرچه‌های بتنی پیش‌تنیده در ساخت تیرهای کف، شمع‌ها، تراورس‌های راه‌آهن، پل‌ها، مخازن آب، سقف‌ها و باند فرودگاه استفاده می‌شود.
تیر بتنی پیش‌ساخته:
تیرهای بتنی پیش‌ساخته به تیرهایی گفته می‌شود که در کارخانه تولید می‌شوند و سپس به محل ساخت منتقل می‌شوند. این تیرچه‌ها بر اساس اندازه و مشخصات مورد نیاز، تحت شرایط کنترل‌شده در کارخانه ساخته می‌شوند که باعث می‌شود کیفیت و دقت بالایی در تولید آنها رعایت شود. این نوع از انواع تیرچه بلوک به‌ویژه در پروژه‌هایی که نیاز به سرعت در ساخت دارند، کاربرد فراوانی دارند. این تیرچه‌ها در ساخت سازه‌های مختلف، از جمله ساختمان‌های تجاری و مسکونی، پل‌ها و سایر سازه‌ها که نیاز به تسریع در مراحل ساخت دارند، استفاده می‌شوند.
تیرچه بلوک ریخته‌گری درجا:
تیرچه بلوک ریخته‌گری درجا به بتنی اطلاق می‌شود که در محل ساخت و بر اساس طراحی نهایی ریخته می‌شود. این تکنیک شامل ریختن بتن در قالب‌هایی است که در محل پروژه نصب شده‌اند و پس از خشک شدن بتن، قالب‌ها برداشته می‌شوند. این روش به‌ویژه برای دال‌های بتنی، پایه‌ها، تیرها، ستون‌ها و دیوارها مناسب است و به دلیل سازگاری و هزینه نسبی پایین آن، در ساخت زیرزمین‌ها و دیگر بخش‌های ساختمانی استفاده می‌شود.
تیرچه بلوک
طبقه‌بندی انواع تیرچه بلوک بر اساس شرایط تعادل
انواع بلوک‌ها و تیرچه‌ها را براساس شرایط تعادل می‌توان در دسته‌بندی‌های زیر قرار داد:
تیرچه بلوک استاتیکی (تعیین‌شده):
تیرچه بلوک‌های استاتیکی تعیین‌شده به تیرهایی اطلاق می‌شود که تحلیل و بررسی آنها با استفاده از شرایط تعادل پایه امکان‌پذیر است. برای تحلیل این تیرها، باید مجموع تمام نیروهای افقی برابر با صفر، مجموع تمام نیروهای عمودی برابر با صفر و مجموع تمام گشتاورها نیز صفر باشد. این نوع تیرها به سادگی با استفاده از قوانین استاتیکی پایه قابل تحلیل و طراحی هستند. نمونه‌های رایج این تیرها شامل تیرهای با تکیه‌گاه ساده و تیرهای کنسولی هستند. این تیرها معمولاً در سازه‌های ساده و با بارگذاری‌های مشخص استفاده می‌شوند، زیرا تحلیل آنها به دلیل شرایط تعادل ساده‌تر، از دقت و سرعت بیشتری برخوردار است.
تیرچه بلوک ایستا نامعین:
تیرچه بلوک‌های ایستا نامعین، تیرهایی هستند که تحلیل آنها با استفاده از شرایط تعادل اولیه امکان‌پذیر نیست و نیاز به روش‌های پیچیده‌تری برای تحلیل دارند. در این نوع از انواع تیرچه بلوک‌ها، واکنش‌های پایانی با استفاده از روش‌های انرژی کرنش محاسبه می‌شود. به عبارت دیگر، تحلیل این تیرها نیاز به استفاده از اصول و روش‌های پیشرفته‌تر مانند روش تحلیل ماتریسی یا روش‌های عددی دارد. تیرهای ایستا نامعین معمولاً شامل تیرهای ثابت، تیرهای پیوسته، قوس‌های ثابت، قوس‌های دولولایی، پورتال‌ها و قاب‌های چندطبقه هستند. این نوع تیرها به دلیل پیچیدگی‌های بیشتری که در تحلیل آنها وجود دارد، در سازه‌های بزرگ و پیچیده‌تر با بارگذاری‌های متنوع‌تر و شرایط پشتیبانی متنوع‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
طبقه‌بندی انواع تیرچه بلوک بر اساس بررسی متقابل آن
تیرچه بلوک‌ها را براساس بررسی متقابل می‌توان در گروه‌های زیر قرار داد:
تیرچه بلوک I شکل:
تیرچه بلوک I شکل که به تیرآهن I نیز شناخته می‌شود، یکی از پرکاربردترین نوع تیرها در ساخت سازه‌های فولادی است. این تیرها به دلیل مقطع خاصی که دارند، دارای ممان اینرسی بیشتری هستند و از این رو مقاومت بالایی در برابر انحراف و ممان خمشی دارند. تیر I از سه بخش اصلی تشکیل شده است: فلنج بالایی، وب (بخش عمودی) و فلنج پایینی. این ساختار به تیر I این امکان را می‌دهد که بارهای بزرگ را با کارایی بالا تحمل کند و به استحکام و پایداری سازه کمک کند.
موارد استفاده از تیرچه بلوک I شکل: تیرهای I شکل به طور گسترده‌ای در ساخت خرپاهای پشتیبانی حیاتی، چارچوب‌های اصلی ساختمان‌ها و سازه‌های بزرگ استفاده می‌شوند. آنها با فراهم کردن استحکام و پشتیبانی بی‌امان، یکپارچگی سازه را تضمین می‌کنند. این تیرها به دلیل قدرت و پایداری بالا، در ساخت سازه‌های صنعتی و ساختمانی که نیاز به مقاومت در برابر بارهای سنگین و فشارهای زیاد دارند، بسیار مناسب هستند.
تیرچه بلوک T شکل:
این نوع از انواع تیرچه بلوک که به نام تیر مقطع T نیز شناخته می‌شود، نوعی سازه باربر است که می‌تواند از مواد مختلفی همچون بتن مسلح، چوب یا فلز ساخته شود. مقطع T شکل این تیر به این ترتیب طراحی شده است که بالای آن به‌عنوان فلنج عمل می‌کند و برای مقاومت در برابر تنش‌های فشاری استفاده می‌شود. دال به‌عنوان فلنج فشاری عمل کرده و به تقویت تیر در برابر بارهای مختلف کمک می‌کند.
موارد استفاده از تیرچه بلوک T شکل: تیرهای مقطع T شکل به ویژه در ساخت سازه‌های فولادی کاربرد فراوانی دارند. این تیرها به دلیل طراحی خاص خود که به آنها قابلیت تحمل بارهای فشاری و خمشی را می‌دهد، در سازه‌های مختلف مانند پل‌ها، ساختمان‌ها و پروژه‌های صنعتی به‌طور گسترده‌ای استفاده می‌شوند.
استفاده از انواع تیرچه بلوک چه مزایایی دارد؟
تیرچه بلوک به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد خود، یکی از گزینه‌های مطلوب در ساخت و ساز است. این سیستم به دلیل طراحی خاص و استفاده از مواد مناسب، مقاومت بالایی در برابر نیروهای وارده، آتش و صدا دارد. همچنین، به دلیل پیش‌ساخته بودن تیرچه‌ها، نصب آنها سریع و آسان است که موجب کاهش هزینه‌های پایه و زمان اجرای پروژه می‌شود. این ویژگی‌ها به ویژه در پروژه‌هایی که نیاز به سرعت بالا و کاهش هزینه‌ها دارند، بسیار حائز اهمیت است.
علاوه بر این، تیرچه بلوک به دلیل کاهش مصرف بتن و آرماتور، باعث صرفه‌جویی اقتصادی قابل توجهی می‌شود. بلوک‌های توخالی این سیستم به عنوان عایق حرارتی و صوتی عمل می‌کنند و به کاهش هزینه‌های انرژی و افزایش راحتی کمک می‌کنند. همچنین، سبکی سازه سقف و مقاومت در برابر پوسیدگی و رطوبت از دیگر مزایای برجسته انواع تیرچه بلوک است که به دوام و طول عمر سازه افزوده و هزینه‌های نگهداری را کاهش می‌دهد.
جهت خرید , دریافت مشاوره و قیمت روز تیرچه بلوک می توانید با کارشناسان ما در هلدینگ ساختمانی بیلدر در تماس باشید
انواع میلگردهای به کار رفته در ساخت تیرچه
میلگردهایی که برای ساخت تیرچه مورد استفاده قرار می‌گیرد دارای انواع مختلفی هستند که از آن جمله می‌توانیم به میلگرد خرپا، میلگرد کف پا و میلگرد بالایی اشاره کنیم. در ادامه مطلب توضیحات مختصری در مورد هر کدام از این میلگردها خواهیم داد.
میلگرد خرپا
این نوع میلگرد به صورتی طراحی شده که آرماتور قسمت بالایی و زیر سقف تیرچه بلوک را به یکدیگر متصل می‌کند. به صورت کلی، میلگرد خرپا نقش مهار کننده را ایفا کرده و در نهایت می‌تواند باعث افزایش میزان مقاومت فشاری و کششی آرماتور گردد. به طور معمول، ارتفاع خرپا به ۱۶ سانتی‌متر هم می‌رسد. در سقف‌هایی که بار زیادی به آنها وارد می‌شود، به طور معمول از خرپا استفاده می‌کنند.
میلگرد کف پا
تعداد میلگرد کف پایی که به طور معمول در سقف تیرچه به کار برده می‌شود، حداقل دو عدد است. علاوه بر آن، قطر این نوع میلگردها از ۸ تا ۱۶ میلی‌متر خواهد بود. در تیرچه‌ای که ضخامت بتن پاشنه آن بیشتر از 5/5 سانتی‌متر باشد، می‌توان میلگرد کششی با قطر ۲۰ سانتی متر را مورد استفاده قرار داد. برخی اوقات جهت کاهش هزینه‌ها و پیوستگی بیشتر بین اجزای تیرچه از میلگرد آج‌دار نیز استفاده می‌شود.
میلگرد بالایی
برای افزایش تحمل نیروی فشار خرپا از میلگرد بالایی استفاده می‌گردد. قطر این نوع میلگرد به طور معمول از ۶ تا ۱۲ میلی‌متر است. معمولاً قطر میلگرد بر اساس فاصله جوش میلگرد عرضی، ضخامت بتن پوششی، ارتفاع خرپا، نوع میلگرد، فاصله تیرچه‌ها، طول دهانه و… تعیین می‌گردد که همه آنها می‌تواند روی قیمت میلگرد تأثیرگذار باشد.
ویژگی‌های بارز و برجسته تیرچه بلوک
سیستم سقف ریزی به روش تیرچه، مزایا و ویژگی‌های برجسته‌ای دارد که در ادامه آنها را یادآوری می‌کنیم.
- مقاومت بسیار زیاد در برابر عوامل طبیعی مثل زلزله و باد
- جابجایی و حمل و نقل راحت به علت وزن سبک
- کاهش مصرف گچ، سیمان و دیگر مصالح ساختمانی
- کاهش مصرف آرماتور یا فولاد در مقایسه با مقدار تحمل بار سقف
- عایق حرارتی، رطوبتی و صوتی
- امکان اجرای همزمان چندین سقف
- کاربرد تیرچه بلوک در پروژه‌های مختلف ساختمانی و عمرانی
- مقاوم در برابر گرما، حرارت و آتش سوزی
ابعاد استاندارد تیرچه بلوک چیست؟
بلوک‌ها، قطعه‌هایی بتنی و یا سفالی هستند که بین تیرچه قرار می‌گیرند و باری را تحمل نمی‌کنند. ابعاد بلوک‌ها 40*25*20 است. چنانچه بار سقف خیلی زیاد باشد و یا دهانه بزرگ باشد، معمولاً از تیرچه با پای بلند استفاده می‌نمایند. در این شرایط از بلوک با ارتفاع ۲۵ سانتی‌متر استفاده می‌شود. در بعضی از سقف‌ها به دلایل محاسباتی، معمولاً بلوک‌های دو تکه به کار برده می‌شود. زیرا باید ضخامت بیشتری داشته باشد. در این شرایط، ارتفاع بلوک‌ها زمانی که روی هم قرار می‌گیرند به ۳۵ سانتی‌متر نیز می‌رسد. به علت آنکه بلوک‌ها به صورت کام و زبانه هستند، به شکل یکپارچه عمل می‌کنند.
هر چقدر وزن بلوک‌ها کمتر باشد، کارایی آنها بهتر است. معمولاً وزن بلوک باید به حدی باشد که کارگر بتواند به راحتی آن را حمل و جابجا کند. وزن بلوک بتنی بین ۱۵ تا ۲۰ کیلوگرم بوده و وزن بلوک سفالی از ۷ تا ۱۰ کیلوگرم است. وزن کمتر بلوک باعث می‌شود که میزان بار مرده سقف کاهش پیدا کند. بلوک، سطح زیرین و سطح بالایی دارد. سطح بالایی آن را بتن تأمین کرده و سطح زیرین آن، گچ، خاک و سفیدکاری اتاق است. خاصیت مکندگی بلوک هم باید بین ۱۳ تا ۲۰ درصد در نظر گرفته شود. در غیر این صورت آب ملات را جذب کرده و فاسد می‌شود.
محدودیت‌ها و ضوابط سقف تیرچه بلوک
در ادامه مطلب برخی از محدودیت‌ها و ضوابط مربوط به سقف تیرچه را بیان می‌کنیم:
- سیستم تیرچه بلوک، ترکیبی یکپارچه از تیرچه‌هایی با فاصله مساوی است که در یک راستا یا دو راستای عمود بر همدیگر قرار داده شده‌اند.
- فاصله آزاد تیرچه‌ها از ۷۵ سانتی‌متر نباید بیشتر باشد.
- عرض تیرچه‌ها از ۱۰ سانتی‌متر نباید کمتر باشد.
- ارتفاع تیرچه‌ها از سه و نیم برابر عرض آنها نباید بیشتر باشد.
- کمترین فاصله افقی مابین سطوح قائم بلوک‌های مجاور یک تیرچه نباید از 5/6 سانتی‌متر کمتر باشد.
- ضخامت دال بتنی بالایی از یک دوازدهم فاصله بین تیرچه‌ها، نباید از ۵ سانتی‌متر کمتر باشد.
- بیشترین دهانه مورد پوشش سقف با تیرچه منفرد از ۸ متر نباید بیشتر باشد.
- معمولاً برای پارکینگ‌ها به کار بردن سیستم تیرچه و بلوک توصیه نمی‌شود.
عبور کانال تأسیساتی در سقف تیرچه
برای عبور دادن لوله تأسیساتی مانند آب، کانال کولر، شوفاژ و… از سقف، حتی المقدور باید آنها را به گونه‌ای طراحی کنند که هر رایزر عرضی با اندازه کمتر از ۴۰ سانتی متر را اشغال نماید. در این شرایط با شکستن یک بلوک می‌توان به راحتی لوله‌ها را از سقف عبور داد و صدمه‌ای به سقف نخواهد رسید. اما گاهی جهت عبور کانال کولر، ۴۰ سانتی متر کافی نیست و باید یک تیرچه قطع گردد تا عرض بیشتری در اختیار باشد. جهت ایجاد تکیه‌گاه برای تیرچه قطع شده، تیر کوتاهی در محل قرار می‌شود. تکیه‌گاه تیر جدید، تیرچه‌های مجاور هستند.
هزینه اجرا و قیمت تیرچه بتنی سقف
هزینه تولید و اجرای سقف تیرچه بتنی به عوامل مختلفی بستگی خواهد داشت. هر کدام از مراحل اجرا نیاز به مشخصات خاص و مصالح مختلفی دارد. نوع کاربری و نقشه ساختمان تعیین می‌کند که چه مصالحی باید در سقف تیرچه مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین باید بگوییم که در قیمت تمام شده عوامل مختلفی مؤثر هستند که باید به صورت دقیق محاسبه گردند.
سخن پایانی
در این مقاله تمامی مشخصات و ویژگی‌های تیرچه بلوک سقف را مورد بررسی قرار دادیم، مزایا و معایب آن را عنوان کردیم و در ادامه عواملی که روی قیمت آن تأثیرگذار هستند را بیان نمودیم. مهم‌ترین نکته برای به کار بردن مصالح ساختمانی، توجه به کیفیت تولید آنها و قیمت مناسب خرید است. برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره می‌توانید با متخصصین ما در سایت https://digibuilder.ir ارتباط برقرار نموده و از آنها برای خرید تیرچه بلوک کمک بگیرید.